Thứ Cúc Pha tặng thi 次菊坡贈詩 • Hoạ thơ của Cúc Pha tặng


Nguyễn Trãi

Thái bình Thiên tử chính sùng văn,

Hỷ kiến hoàng kim lịch ngoã phân.

Mỹ ngọc bất lao cầu thiện giá,

Ỷ lan chung tự thổ thanh phân.

Tiện quân dĩ tác nghi đình phụng, (1)

Quý ngã ưng đồng xuất tụ vân. (2)

Lưỡng nhãn hôn hoa đầu cánh bạch,

Quyên ai hà dĩ đáp quân ân.

(1) Phụng chầu sân vua, theo câu phụng hoàng lai nghi - chim phụng hoàng đến chầu. Ý nói lúc chế độ thịnh có người tài giỏi ra giúp vua.

(2) Lấy ý trong câu Vân vô tâm nhi xuất tụ, bài Quy khứ lai từ của Đào Tiềm (đời Đông Tấn, Trung Quốc), nghĩa là mây kia vô tình bay ra từ hang núi một cách nhàn nhã.


Dịch nghĩa

Thời thái bình vua chuộng văn chương là chính

Mừng thấy vàng được phân biệt với sỏi gạch

Ngọc tốt khỏi phiền đòi giá đắt

Lan quý cuối cùng cũng toả hương thơm

Mừng thấy người đã làm chim phượng ở triều đình

Thẹn cho bản thân tôi còn giống áng mây bay khỏi cửa động

Hai mắt đã hoa, đầu tóc đã bạc

Lấy gì mà đền đáp mảy may ơn vua?


次菊坡贈詩

太平天子正崇文,

喜見黃金礫瓦分。

美玉不勞求善價,

猗蘭終自吐清芬。

羡君已作儀庭鳳,

愧我應同出岫雲。

兩眼昏花頭竟白,

涓埃何以答君恩。

Thái bình văn được vua ưa chuộng

Mừng thấy vàng không lẫn sỏi sành

Ngọc tốt đầu cần nêu giá đắt

Lan thơm rồi sẽ tỏa hương hinh

Điện đình khen phượng, người lui tới

Cửa động làm mây ta quẩn quanh

Mắt kém dần, thêm đầu nhuốm bạc

Ơn vua chưa đáp, dạ đâu đành?


Bản dịch của Lê Cao Phan