Blood History
Author:  Yên Sơn

Vương Thanh's translation of  "Huyết Sử", 2023

A thousand years in darkness, 

displayed in the Ancient Archives.

Then a thousand and one hundred years afterward,

night after night, sitting and listening to Mother telling fairy tales:

'Fox spirits living for hundreds of years

Taking the form of humans to romance naive scholars'.

Many years ago, the fair-skinned, blue-eyed people

with the Bible in hand, guns on their shoulders, advanced into Đà Nẵng.

How can we forget the Lô  River and the Đoan Hùng harbor

with over two thousand enemy corpses.

The mountains and forests echoed with explosions and war cries.

Tens of thousands of gaunt people

came  back to the city to celebrate peace.

They were restless and eager like valiant warriors

Wielding spears in the fight-to-the-death arena.

Tens of thousands of people

in grief went back  back to the mountains

when the Nguyen Dynasty collapsed.

The solar system has separated from the Sun.

Thus, for over twenty-five years,

Not a ray of golden sunlight has shone down.

Dark night.

Surrounded only by darkness and filled with empty words.

Oh! The lofty dreams hanging from the mountain peak.

Youth grew accustomed to loneliness and shame.

The  heart turned indifferent, the soul closed. 

Painful sorrows became familiar.

Familiar like the proverbs taught in elementary school.

The Lo River still quietly flows 

Carrying the nation’s shame and sorrow.

Still chilly as the pain, aching every minute

Ruling over a land already so impoverished.

For many years, with the  buffalo ahead and farmer behind.

Which shadow tempts me

to return to the golden past.

So bitter yet proud.

Which hand pushes one

to do things one’s conscience rejects.

Which drop of tear to see one’s love off to the cemetery?

Oh! Which shadow,

Which hand,

Which teardrop,

Youth, living in the destructive realm of the spirit,

is bitter and choked up.

Everyday, seeing brothers and friends,

running into the abyss.

To live in anticipation yet with resignation to Fate. 

Or to live for a return to  the golden childhood,

with butterflies and flowers?

No, it's over, it's all in the past.

Only thirteen years of textbooks remain.

Just enough to understand, to know, to regret the lost childhood.

And to love the living.

Thirteen years being reminded of the Ancestor

Who birthed the Cultural Revolution,

“Dong Kinh Nghia Thuc”

to hear the advice:

"Our homeland, our country is not like Paris

We are not the descendants

Of blue-eyed, blond-haired people."

Around here,

you sit watching the Tét cake,

she quietly spins the yarn,

to wait and see what child is born.

Waiting with secret longing and heartache.

Please raise your eyes and look toward Israel.

Witness the shadows in the night fleeing in terror.

The rebirth of sunlight

The Truong Son Range smiles and reaches out to the sea.

Lighting incense by Tolstoy's grave.

Please let Leon come back to walk ahead, holding the flag.

To take loneliness out of the gentle soul.

To hang the banner of trust and love in front of the house.

Folded hands facing

a thousand and one hundred years in the Ancient Archives Museum.

O the sacred soul of rivers and mountains,

May tens of millions step out of the darkness.

May they take the bomb fragments, the bullet shells,

off the rice fields and potato farms,

to build bricks for the school walls.

May the land of Central Vietnam have less hunger and poverty.

Even cassava and sweet potatoes are enough 

to warm the heart of a loving mother,

who, for a lifetime, tirelessly nurture her children.

May the homeland, Vietnam, soon be at peace

and the North and South united.

Kneeling together before our ancestors’ altar,

we remember with sorrow, 

to never forget the foreign invaders,

With the bitter grievance of being invaded

for a thousand and one hundred years.

Huyết Sử
Tác giả:  Yên Sơn

Một ngàn năm trong bóng tối

Được đem chưng bày nơi Tàng-cổ-viện

Để rồi một ngàn một trăm năm sau

Đêm đêm ngồi nghe Mẹ kể chuyện liêu trai

‘những con chồn tinh sống lâu trăm tuổi

Hiện hình người giao hoan cùng chàng thư sinh khờ dại’

Năm nào người mặt trắng, mắt xanh

Tay cầm Thánh-kinh, tay ôm súng tiến vào Đà Nẵng

Làm sao quên được sông Lô

Với hơn hai ngàn xác quân thù

Bến Đoan-hùng bềnh bồng thây giặc

Rồi núi rừng xào xạc âm ba

Hàng vạn xác người

Kéo về thành phố mừng hoà bình

Nôn nao, hăng hái như chàng dũng sĩ

khi vác giáo xông vào đấu trường

Và hàng vạn xác người

Buồn bã đưa nhau về rừng núi

Khi thời Bảo-hoàng sụp đổ

Mặt trời cung đã tách rời Thái-dương-hệ

Nên hơn hai mươi lăm năm

Chưa ló một tia nắng vàng rọi xuống

Đêm đen.

Chung quanh chỉ bóng tối và đầy rẫy danh từ

Ôi! Ước mơ treo cao từ đỉnh núi

Tuổi trẻ lớn lên quen dần với nỗi cô đơn, tủi nhục

Nên tâm hồn đóng băng

Thương đau cũng trở thành quen thuộc

Quen thuộc như câu cách ngôn ở nhà trường

Hồi còn tiểu học

Sông Lô vẫn lạnh lùng trôi

mang theo cùng tủi buồn dân tộc

Vẫn lạnh lùng như thương đau, đổ vỡ từng phút

Ngự trị trên mảnh đất vốn đã nghèo đói

Bao năm qua con trâu đi trước, người cày theo sau

Bóng dáng nào rủ-rê tôi

Trở về với quá khứ vàng son

Vừa đắng cay, vừa hãnh diện

Bàn tay nào xô đẩy anh

Phải làm những gì lương tâm anh chối bỏ

Giọt nước mắt nào tiễn em về với nghĩa trang?

Ôi! Bóng dáng nào,

Bàn tay nào,

Giọt nước mắt nào,

Tuổi trẻ sống trong miền băng hoại của linh thể

Tức tưởi, nghẹn ngào

Hàng ngày bạn bè, anh em …

Chạy như bay vào hố thẳm.

Sống để chờ đợi, phó mặc

Hay sống cho thời thơ ấu vàng son, hoa bướm?

Không, đã qua, đã qua rồi

Chỉ còn lại mười ba năm sách đèn

Tạm đủ để hiểu, để biết, để tiếc rẻ tuổi thơ

và thương yêu những người còn sống

Mười ba năm nhắc nhở đến vị Tiền-nhân

Đã khai sinh cuộc Cách-mạng văn hóa

Đông-kinh Nghĩa-thục

Để nghe khuyên nhũ rằng:

“Quê hương, đất nước ta không là thành Paris

Chúng ta không là con cháu

Của những người mắt xanh, tóc vàng”

Quanh đâu đây

Anh ngồi trông bánh tét,

Chị lặng yên quay tơ

Chờ xem con gì ra đời

Đợi chờ với nỗi-niềm thầm kín, xót xa

Xin hãy ngước mắt nhìn về Israel

Nhìn bóng đêm rùng mình rủ nhau chạy trốn

Ánh nắng hồi sinh

Dãy Trường sơn mỉm cười, vươn mình ra biển

Thắp nén hương qùy bên mộ Tolstoi

Xin Leon sống lại cầm cờ đi trước

Mang cô đơn ra khỏi tâm hồn người đôn hậu

Đem tin yêu treo trước cửa nhà

Chắp tay hướng về

Một ngàn một trăm năm trong Tàng-cổ-viện

Hồn sông núi linh thiêng

Xin cho năm chục triệu người bước ra khỏi bóng đêm

Xin nhặt những mảnh bom, vỏ đạn

trên đồng lúa, nương khoai

về làm gạch xây tường cho lớp học

Xin quê hương miền Trung bớt đói nghèo

Sắn khoai cũng đủ ấm lòng mẹ hiền

Suốt đời tần tão nuôi con

Xin cho quê hương Việt Nam sớm thanh bình

Để Bắc Nam chung về một mối

Cùng nhau quỳ trước bàn thờ Tổ Tiên

Để tưởng nhớ, để ngậm ngùi

Để không quên giống người Ngoại lai

Với đại hận một-ngàn-một-trăm-năm

  The Best of Viet Poetry          Yên Sơn