Người què (trông theo):

Xin mời cô nương cứ đi ngủ trước

Chí khí can trường rồi cũng thành ma!

Ông già:

Nào, thử nghe túc hạ nói ba hoa

Còn gì nữa? - Người thảnh thơi như thế

Lại lên giọng kẻ giang hồ bốn bể

Sao hai chân, què một đã bao lâu?

Người què:

Thời trẻ trung, tôi xách kiếm theo hầu

Ông Nguyễn Huệ từ Nam ra xứ Bắc...

Ông già (kinh ngạc và vui mừng):

Ồ! Túc hạ cũng đã từng đánh giặc?

Người què:

Tôi đã từng trông những trận ghê hồn

Rạch Gầm, Gia Định, Thuận Hoá, Quy Nhơn

Nhất là trận Đống Đa năm Kỷ Dậu

Cả trời đất đã biến thành bể máu

Quanh mình tôi, đầu giặc rụng như mưa

Tiếng chuông rền, ngựa hí, tiếng reo hò

Hoà một điệu thảm sầu, thần kinh, quỷ khốc

Tôi tưởng mình vừa sa vào địa ngục

Chợt trông lên: đôi mắt Bắc Bình vương

Loè lửa xanh, tôi vội vã vung gươm

Răng nghiến chặt mà say sưa chém giết

Ông già:

Gươm Quang Trung kiêu hãnh biết bao nhiêu

Đã chém năm danh tướng của Thanh triều

Người què:

Trận Đống Đa thật vô cùng khốc liệt

Giặc tan hoang xô chạy gãy phù kiều

Khắp sông Hồng vang dậy tiếng người kêu

Nước đỏ thẫm, nghẹn dòng không chảy nữa

Thành Thăng Long năm ngày chưa tắt lửa

Xác giặc phơi đầy Kẻ Chợ đến biên cương

Cờ nêu cao chiến thắng đỏ chiêu dương

Mà rút lại cũng vẫn là giấc mộng!

Ông già:

Túc hạ què khi đánh trận Đống Đa?

Người què:

Tôi đuổi giặc, bất ngờ sa hố rộng

Ngã gãy chân, thành một kẻ bỏ đi

Vua đền công tôi chẳng biết làm gì

Việc ăn ngủ cũng chỉ là giấc mộng

(Cười lớn)

Ông già:

Vào nhà giam như đến nước cờ thua

Ngẫm chuyện đời sao túc hạ vẫn bông đùa?

Người què:

Vua ở ngôi ba bốn năm lồng lộng

Rồi một chiều nhắm mắt bỏ non sông

Mấy mươi nàng cung nữ lệ ròng ròng

Dựng nhà lá bên mồ thề giữ tiết

Đến bây giờ đã lấy chồng gần hết!

(Cười ngặt nghẽo)

Vị Đông Cung thái tử nối ngôi cha

Còn trẻ thơ, nào hiểu việc quốc gia

Giao gánh nặng cho quyền thần hiểm độc

Tham lợi danh, chém giết nhiều, dân không phục

Các nhân tài lần lượt bỏ ra đi

Mớ bòng bòng chẳng biết gỡ bằng gì

Đức Nhị thế nhà Tần ôm mặt khóc!

Ông già:

Là cận thần, chắc túc hạ biết nhiều

về những ngày thê thảm của Tây triều?

Người què:

Phải, sự nghiệp anh hùng đến hồi tàn cuộc

Thì có người thuận gió, giả thù xưa

Một lòng trung, danh tướng ngã theo cờ

Đạo tàn binh vẫn coi thường sinh tử

Các phiên trấn đã thiếu người phòng giữ

Trong mười hôm thất thủ nốt kinh thành

Chân không giày, vua chạy lên rừng xanh

Hoàng thái hậu đành cầm gươm đâm cổ

Các vương phi mỗi người ngồi một chỗ

Dăng áo hồng che mặt khóc thành mưa

Còn các quan, có kẻ chạy theo vua

Cũng có kẻ ra hàng cầu phú quý

Ông già:

Nhưng cớ sao túc hạ chẳng theo vua

lại chịu vào nằm bẹp chốn lao tù?

Người què:

Tôi què chân, không cách gì bay bổng

Để người ta đưa đến chỗ này đây

Ba năm tròn, ngần ấy sự đổi thay

Đời diễn mãi một tấn tuồng giả dối

Trong nhà giam nghe lòng người biến đổi

Nhớ công cha nghĩa mẹ thuở đầu xanh

Đã trót nửa đời theo đuổi hư danh

Việc đợi chết cũng lại là giấc mộng!

(Người Què cười to quá. Quản ngục mở cửa vào)

Kiều Loan Mục Lục