Cua chơi trăng
Nguyễn Khuyến
Vằng vặc đêm thu ánh xế chừng,
Ham thanh, cua mới muốn chơi trăng.
Nghiêng mai lách ngược qua dòng biếc,
Ghé yếm bò ngang nhởn bóng hằng.
Cung quế chờn vờn hương mới bén,
Vườn đào thoang thoảng gió như nâng.
Một mai cá nước cua vui phận,
Trăng muốn tìm cua, dễ được chăng?
Tương truyền khi tác giả còn ít tuổi, mắt ông đã kèm nhèm, vậy mà lại ngấp nghé con gái một ông cử ở làng bên. Cô này đem chuyện mách cha, ông cử liền cho mời ông đến, buộc phải làm bài thơ, lấy đầu đề là Cua chơi trăng, lấy chữ “trăng” làm vần. Thấy cái đầu đề có vẻ dè bỉu, ông tuy bực mình, song cũng ngâm ngay 8 câu, ý nói “ngày nay khinh cua, nhưng rồi cua gặp hội may (thi đỗ), bấy giờ trăng muốn tìm cua chưa chắc đã được”.
Nguồn: Lãng Nhân, Giai thoại làng nho, Nam Chi tùng thư xuất bản, Sài Gòn, 1966