Ngọc tỉnh liên phú 玉井蓮賦 • Phú sen trong giếng


Mạc Đĩnh Chi

Khách có kẻ:

Nhà cao tựa ghế; trưa hạ nắng nồng.

Ao trong ngắm làn nước biếc; Nhạc phủ vịnh khúc phù dung.


Chợt có người:

Mặc áo quê; đội mũ vàng.

Tiên phong đạo cốt; khác xa trần gian.

Hỏi “Ở đâu lại”, rằng “Từ Hoa San”.

Bèn bắc ghế; bèn mời ngồi.

Dưa Đông Lăng đem cắt; quả Dao trì đem mời.

Bèn sang sảng nói, bèn ha hả cười.


Đoạn rồi, trông khách mà rằng:

Anh cũng là người quân tử ưa hoa sen đó chăng?

Ta có giống lạ trong ống áo này.

Chẳng phải như đào trần lý tục; chẳng phải như trúc cỗi mai gầy.

Câu kỷ phòng tăng khó sánh; mẫu đơn đất Lạc nào tầy.

Giậu Đào Lệnh cúc sao ví được; vườn Linh Quân lan khó sánh thay!

Ấy là giống sen giếng ngọc ở đầu núi Thái hoa đây.


Khách rằng:

Lạ thay! Có phải người xưa từng bảo: “Ngó như thuyền mà hoa mười trượng, lạnh như sương mà ngọt như mật” đó ư?

Trước vẫn nghe tiếng, nay mới thấy thật.

Đạo sĩ lòng vui hớn hở, lấy trong ống áo trưng bày.

Khách vừa trông thấy; lòng ngậm ngùi thay.

Giấy mười thức xếp sẵn; bút năm sắc thấm ngay.


Làm bài ca rằng:

Thuỷ tinh gác để làm cung

Cửa ngoài lóng lánh bao vòng lưu li

Bùn thời tán bột pha lê,

Hạt trai làm móc dầm dề tưới cây,

Mùi hương thơm ngát tầng mây,

Ngọc hoàng nghe cũng rủ đầy tình thương.

Lạnh lùng hạt quế không hương,

Tố Nga lại nổi ghen tuông tơi bời.

Bãi sông hái cỏ dạo chơi,

Bến Tương luống những trông vời Tương phi,

Giữa dòng lơ lửng làm chi,

Nhà xưa sao chẳng về đi cho rồi.

Há rằng trống rỗng bất tài

Thuyền quyên lắm kẻ lỡ thời thương thay.

Nếu ta giữ mực thẳng ngay.

Mưa sa gió táp xem nay cũng thường

Sợ khi lạt thắm phai hương.

Mỹ nhân đến lúc muộn màng hết xuân.


Đạo sĩ nghe mà than rằng:

Sao anh lại ai oán như thế?

Anh không thấy: hoa tử vi trên ao Phượng hoàng, hoa hồng dược trước thềm Ngọc đường đó sao?

Địa vị cao cả; danh tiếng vẻ vang.

Triều minh thánh chúng ta đều được quý: cõi tao nhân anh đi mãi sao đang.


Khách bấy giờ:

Nghe lọt mấy lời; đem lòng kính một.

Ngâm thơ đình thượng của Thành Trai; hoạ câu phong đầu của Hàn Dũ.

Gõ cửa thiên môn, giãi tấc lòng, kính dâng bài “Ngọc tỉnh liên” phú.


bản dịch của Phan Võ

Ngọc tỉnh liên phú


Khách hữu:

Ẩn kỷ cao trai, hạ nhật chính ngọ.

Lâm bích thuỷ chi thanh trì, vịnh phù dung chi Nhạc phủ.


Hốt hữu nhân yên:

Dã kỳ phục, hoàng kỳ quan.

Huýnh xuất trần chi tiên cốt, lẫm tích cốc chi cù nhan.

Vấn chi hà lai, viết tòng Hoa San.

Nãi thụ chi kỷ, nãi sử chi toạ.

Phá Đông Lăng chi qua, trãi Dao Trì chi quả,

Tái ngôn chi lang, tái tiếu chi tha.


Ký nhi mục khách viết:

Tử phi ái liên chi quân tử gia!

Ngã hữu dị chủng, tàng chi tụ gian.

Phi đào lý chi thô tục, phi mai trúc chi cô hàn.

Phi tăng phòng chi cẩu kỷ, phi Lạc thổ chi mẫu đan.

Phi Đào lệnh đông ly chi cúc, phi Linh quân cửu uyển chi lan.

Nãi Thái Hoa san đầu ngọc tỉnh chi liên.


Khách viết:

Dị tai! Khởi sở vị ngẫu như thuyền hề hoa thập trượng, lãnh như sương hề cam tỷ mật giả gia!

Tích văn kỳ danh, kim đắc kỳ thực.

Đạo sĩ hân nhiên, nãi tụ trung xuất.

Khách nhất kiến chi, tâm trung uất uất.

Nãi phất thập dạng chi tiên, thử ngũ sắc chi bút.


Dĩ nhi ca viết:

Giá thuỷ tinh hề vi cung,

Tạc lưu ly hề vi hộ.

Toái pha ly hề vi nê,

Sái minh châu hề vi lộ,

Hương phức uất hề tằng tiêu,

Đế văn phong hề nữ mộ.

Quế tử lãnh hề vô hương,

Tố Nga phân hề nữ đố.

Thái dao thảo hề Phương châu,

Vọng mỹ nhân hề Tương phố.

Kiển hà vi hề trung lưu,

Hạp tương phản hề cố vũ.

Khởi hộ lạc hề vô dung,

Thán thiền quyên hề đa ngộ.

Cẩu dư bính chi bất a,

Quả hà thương hề phong vũ.

Khủng phương hồng hề dao lạc,

Mỹ nhân lai hề tuế mộ.


Đạo sĩ văn nhi thán viết:

Tử hà vi ai thả oán dã.

Độc bất kiến Phượng Hoàng trì thượng chi tử vi, Bạch Ngọc đường tiền chi hồng dược!

Quýnh địa vị chi thanh cao, ái thanh danh chi chiêu chước.

Bỉ giai kiến quý ư thánh minh chi triều, tử độc hà chi hồ tao nhân chi quốc!


Ư thị hữu cảm kỳ ngôn, khởi kính khởi mộ.

Nga Thành Trai đình thượng chi thi, canh Xương Lê phong đầu chi cú.

Khiếu xương hạp dĩ phi tâm, kính hiến “Ngọc tỉnh liên” chi phú.


Bài phú này được lấy ý từ bài Cổ ý của Hàn Dũ và Ái liên thuyết của Chu Đôn Di.