1.

Em thuở ấy còn hoa phong nhuỵ

Trên bản đồ địa lý giáo khoa thư

Rất thật thà và cũng rất ngu ngơ

Anh mực tím vẽ giấc mơ viễn xứ

Giấy trắng học trò viết tên em đầy vở

Viết đầy hồn tuổi nhỏ của anh xưa

Chuyến tầu vô Nam còi thét trong mơ

Nên ga bến chỉ đợi chờ tưởng tượng

Thế đã đủ làm anh sung sướng

Đủ làm anh chiêm ngưỡng em rồi

Hỡi Sàigòn xa lạ của anh ơi

Anh thầm gọi khi đất trời hiu quạnh

Nuốt miếng nắng vàng lòng thôi mưa lạnh

Và thèm bay như đôi c'anh hạc hồng

Đêm sách đèn chữ nghĩa chạy lunh tung

Ngày trường lớp cũng uổng công thầy dậy

Cái bảng đen mịt mù sao anh thấy

Xa nơi anh lộng lẫy một Sàigòn

Một Sàigòn tươi mát ngọt ngon

Đang vẫy gọi lời mật ong say đắm

Bước chân đời hiền ngoan nhưng chậm lắm

Anh theo nhanh mà vẫn cứ dại khờ

Sàigòn ơi, biết đến bao giờ

Anh khôn lớn để ước mơ đầy tuổi

2.

Năm anh mười chín

Đường hoa xưa lầy lội

Quê nhà anh cằn cỗi thê lương

Như chim hạc hồng anh vội trốn mùa đông

Đôi cánh mỏng chĩu cong tâm sự

Tỗ quốc mình còn ho lao quá khứ

Đã ung thư một hiện tại qua phân

Anh đến cùng em, anh đến thật gần

Với lòng anh bản đồ ngày xưa vẽ dở

Em nắng vàng xoài, mưa xanh vú sữa

Nỗi sầu riêng hồn anh lịm cơn mê

Sông miền Nam chẳng ai thích ngăn đê

Nên tình cảm mênh mông biển nước

Sàigòn, em là mộng ước

Em tháo bà ba đơn sơ và em giọng nói thiệt mùi

Em chân tình và em tha thiết quá em ơi

Xao xuyến ù ơ, bồi hồi vọng cổ

Em cho anh hơi thở

Cho nah niềm tin xây dựng tương lai

Em cho anh cả đất lẫn trời

Cả nắng thi ca, cả mưa tiểu thuyết

Em cho anh đếm làm sao hết

Đời yên vui nhờ liếp ấm em che

Đời yên vui nhờ một chốn lui về

Anh thấy rõ ngọn đèn soi cuộc sống

Phóng tầm mắt anh nhìn xa trông rộng

Thế giới ơi, tôi kiêu hãnh có Sàigòn

Nếu phải lìa em, anh sẽ mỏi mòn

Anh sẽ giối giăng đọc tên em từng hang cây, con phố

Theo bước chân người anh rày đây mai đó

Mỗi chia ly mỗi gần gũi em hơn

Mỗi chia ly mỗi thơm ngát nỗi buồn

Anh mới hiểu

Sàigòn, trái tim anh, tim đất nước

Anh mới hiểu

Tại sao mình yêu tổ quốc

Và tại sao mình yêu dấu Sàigòn

Em cho anh nhiều, em nhớ nỗi không

Tiếng hát thê lương, điệu ru kỷ niệm

Em cho anh no tròn sự nghiệp

Để anh đi làm đẹp cuộc đời

Sàigòn

Tên em trên những vệt son môi

Trong ánh mắt và trong hơi thở

Trong hạnh phúc và trong đau khổ

Ở tuổi non và ở tuổi già

Ở xuân hồng sắp sang và thu biếc đã qua

Ở hôm nay anh sống và ngày mai anh chết

Ở ngàn dạm kẻ chân mây mù mịt

Ở tấc gang người cuối phố đầu phường

Ở sớm công viên ngọn cỏ ngậm sương

Ở chiều bùng binh đèn mầu phô sắc

Ở bình minh nụ cười

Ở hoàng hôn nước mắt

Ở chốn ngoàt ta

Ở cõi vô thường

Ở nghẹn ngào vết chém thê lương

Của lịch sử trăm năm phải bội

Những tên bù nhìn yêu nước độc quyền

Những tên sai tráo trở đảo điên

Em ngự đền đài, em là đà huyệt mộ

Ở mọi nơi vì em là thành phố

Là chứng nhân và là cả nạn nhân

Anh yêu em muốn cắt nát vai trần

Muốn ghì chặt môi hôn bây giờ mãi mãi

3.

Sàigòn khăn sô

Mùa xuân tím tái

Lưỡi lê đàng ngoài thù hận đàng trong

Chim hạc hồng tiếp tục trốn mùa đông

Chả thấy Hoàng Diệu nào tuẫn tiết

Anh chỉ thấy bọn tướng hèn khốn khiếp

Lột xé chiến bào, phi tang tích huân chương

Đứa tham sinh rời lủi quê hương

[...]

Sàigòn

Em đã cho anh hai mươi năm sung sướng

Anh phải van lơn để hứng chịu cầu cơ

Ngày mai, trong ngục tù hay phát vãng rừng sâu

Anh không thẹn khi nói: Anh yêu em tha thiết

Hãy mơn nhẹ nỗi đau, đừng rên xiết

Hãy thinh không niềm bí ẩn trùng khơi

Sàigòn ơi

Mãi là em nhé,

Sàigòn ơi

Dù biển dâu có khoác áo chồn tinh

Lên tên em diễm tuyệt

Mãi là nắng thi ca là mưa tiểu thuyết

Dù đường xưa đầy dấu vết kên tên

Mãi là em,

Mãi là em ngơ ngác, dịu hiền

Để anh vững hành trang xa em biệt xứ

Để anh vổ về tương lai bằng điệu ru quá khứ

Để anh yên vui còn một chốn lui về

4.

Tháng sáu mây chì

Mưa tiễn anh đi

Mưa sướt mướt hay Sàigòn sướt mướt

Anh đi theo nổi trôi vận nước

Anh đi theo dâu biển quê nhà

Anh hết là anh

Anh đã là ta

Cái tiểu ngã nhập vào đại ngã

Nỗi thống khổ chẳng riêng ai chịu nữa

Nó đè lên vai cả dân tộc

Cả thế giới chúng mình

Nó trong giọt nước mắt già và trên ngọn tóc xanh

Nó ở cuộc đời thênh thang

Và ngục tù tăm tối

Nó ở ban mai kinh nguyện cầu

Nữa đêm kinh sám hối

Ở hồi chuông cáo phó

Ở tiếng khóc chào đời

Nó gầm gừ đe doạ dài dài

Sau mỗi hoà bình của chiến tranh ý thức hệ

Nó là tham lam, ích kỷ

Là kiêu căng, ngu xuẩn là độc ác dối gian

Nó xui Việt Nam tàn nhẫn với Việt Nam

Và bắt nhân loại phải rời xa nhân loại

Nó đã bắt ta xa em, Sàigòn hỡi

Nó đầy ta suối độc, rừng thiêng

Nó còn giả vờ giăng khẩu hiệu nhân quyền

Con ó bảo mỏ mình thôi nọn hoắt

Và con gấu khoe chân mình cùn nanh vuốt

Nhưng loài người vẫn bị mỗ mắt, vẫn bị cấu cào

Ta thì vẫn nằm dài trong những đề lao

Nghe nỗi mhớ Sàigòn thơm ngát

5.

Mùa thu nghe con cuốc cuốc

Có gần ta những buổi chiều nhung

Em đến luôn luôn, em đến rất thường

Với cỏ úa công viên, với cây khô tước vỏ

Với phấn son, lược gương vất bỏ

Với móng tay dài, ánh mắt diều hâu

Phan Đình Phùng tạm trú nơi đâu

Trần Quý Cáp hộ nào chứa đó

Ôi, Cần Vương trăm năm cũ

Cũng biển dâu dâu biển dưới mồ

Giải khăn sô trên vừng trán tháng Tư

Cho người chết và cho lịch sử

Cho nhiệt tình và cho danh dự

Cho quên trời xa cho nhớ đất gần

Em đến hoài hoài, em đến thật chăm

Với bước chân em rã rời cõi tạm

Với mũi tên găm tim xưng phổi nám

Em gọi ta về máu đỏ chiêm bao

Em gọi ta về xao xuyến dạt dào

Em có hiểu vì sao ta ở lại

Em có hiểu vì sao ta đóng đinh chịu tội

Sàigòn ơi, nay mới thật yêu em

Xưa đã yêu rất mướt rất mềm

Đã tha thiết chỉ gọi là tha thiết

Chưa cuồng điên, dại rồ, mãnh liệt

Vẫn ngỡ tình yêu khói nắng mơ hồ

Vẫn tưởng tình yêu bọt nước hư vô

Nên mới có bây giờ ta sám hối

Ta tình nguyện lưu đầy chuộc lỗi

Bởi mãi rong chơi đánh mất Sàigòn

Bởi trót lơ là làm héo đoá môi son

Làm suối lệ thành đại dương nước mắt

Hạnh phúc trong tay ta vừa vuột mất

Em gọi ta về hiu hắt dặm đường xa

Ta,

Những chàng trai của Sàigòn mở hội hôm qua

Của hôm nay đề lao, tập trung lao cải

Của Sơn La, Lai Châu, Lào Kay, Yên Bái

Của Ninh Bình, Vình Phúc, Gia Trung

Của Kàtum, Thanh Nghệ, Phước Long

Của Trảng Lớn, Vườn Đào, Đồng Tháp

Của hí Hoà, Hàm Tân, Sa Ác

Của Gia Rai, Xuyên Mộc, vân vân

Hỡi Sàigòn, người tình chói lọi chân dung

Em gắng đợi ta về trong nỗi nhớ

6.

Anh hỏi trời cao

Trời cao hớn hở

Anh hỏi đất thấp

Đất thấp mặn nồng

Có tình yêu, hạnh phúc nào già không

Trời đất nói hạnh phúc, tình yêu nghìn năm son trẻ

Và thành phố anh yêu cũng nghìn năm như thế

Sàigòn ơi, em trẻ mãi chẳng già

Anh sẽ về thắp sáng ngọn đèn xưa

Vẽ lại chân dung em

Bản đồ giáo khoa thư địa lý

Viết tên em Sàigòn hoa phong nhuỵ

Sàigòn tình thơ anh

Sàigòn ấu thơ anh

Sàigòn mưa tâm tư

Sàigòn nắng tâm tình

Sàigòn mênh mông

Sàigòn vời vợi

Sàigòn rất tươi

Sàigòn thật mới

Thế giới ơi, tôi không mất Sài gòn

Sa Ác, 30-4-1979

Nguồn: Duyên Anh, Em, tôi, Sàigòn và Paris, Người Dân xuất bản, 1989

Phan Đình Phùng