Vô sự là tiểu thần tiên

Gẫm xem ngoại thú lâm tuyền cực vui

Đất vua ai chẳng là tôi

Non cao hang thẳm cũng đời tôn thân

Đôi vần ác thỏ đổi lần

Muôn hoa giáp tý xoay vần bàn tay

Thú này ai là kẻ hay

Dẫu nghìn vàng đổi trao tay chẳng thà

Non cao xem lấy làm nhà

Sắt là vách cứng ngọc là bình che

Xung quanh nước chảy rò rè

Khoang rồng uốn khúc tốt ghê hữu tình

Đoá mây phù rợp tàn xanh

Rừng in nội lục chung quanh làng ghềnh

Cảnh này lọ là vẽ tranh

Ngọn cây sớm sớm treo tranh mặt hồng

Chọc nơi đất rộng chốn không

Mở vườn dăm mẫu vun trồng sinh hoa

Quanh tường dâu rậm nên là

Tằm nên tơ tốt đầy nhà lụa phơi

Phát kinh, phát cức trồng gai

Đan lưới đan chài dưỡng thú ngư hà

Trồng dưa chớ để mùa qua

Ngăn phên mắt cáo kẻo gà đạp kê

Quanh vườn thả đậu sừng dê

Mướp trâu dưa chuột bốn bề leo rong

Cà con chớ lộn cà ông

Vãi cải vãi vừng vãi cùng một nương

Mã đề gieo khắp triêng đường

U thê rau diếp kề hàng măng mai

Hành tỏi ai kẻ ưa ai

Lá ngô rã rượi tóc dài lả ra

Nhăn nhắt hành ta kiệu ta

Thơm thanh hăng hắng thì là mùi tui

Già răm cho húng phải lui

Măng ếch lá lốt hợp mùi xương sông

Riềng cay thấy gỏi đã hòng

Khổ qua chịu đắng leo giông leo dài

Bột đao gần khóm củ mài

Kìa rau răng ngựa, nọ khoai nanh hùm

Đỏ tươi chon chót bông đum

Xanh đen ngăn ngắt mầu um lá chàm

Đậu đao núc nác tài phàn

Ấy cũng nên làm quét rác nhà quan

Chiêng chiếng nhiều nét đa đoan

Thấy người đeo đẳng lại toan ghẹo người

Bí đao nhếch nhác phấn vôi

Bầu leo nghểnh cổ hãy ngồi trông qua

Rễ dứa củ dể dái ra

Mít dến dần dà bắt chước học theo

Xanh lè cải mới lưỡi mèo

Thả gần lú bú xin đèo bên sau

Màn màn bồ ngót gặp nhau

Bạn cùng chua muối mặc dầu vườn quanh

Cau con lá lục trái xanh

Ngọn trầu tay áo leo cành chân chim

Nghệ trừ éo léo bóng êm

Tới đám dong rậm lại tìm thấy nhau

Mã họ ỷ lạm ỷ giầu

Dan tay dắt díu đến đâu có tiền

Gấm kia ruộm trắng làm đen

Cơm lồng duy bế cũng đỏ tầy vang

Mía kia ngọt miệng hơn đường

Chuối nọ buồng kín thời càng nhiều con

Tỏi mày thói cũ hãy còn

Ngứa gan khôn kẻ xoa trôn cho người

Quyết mình nhan sắc tốt tươi

Đầu cành ra mở chẳng rời muốn khi

Đường gian vậy người hãy đi

Cứng thì xương, cá mềm thì đuôi lươn

Lòng quì hãy một hướng dương

Vật hiền là bị chở màng thuyết vơi

Bao lai có tính thài lài

Làm nên ruộm chớ một tay đàn bà

Phất phơ mấy khóm hồ ma

Thấy cây quỉ tiễn dài đà bằng vai

Ngoài vườn mỗi thức mỗi tươi

Quanh nhà cảnh vật đông người càng ra

Chân vịt len chen cỏ gà

Từng lấy vỏ ốc hoà mài rau đay

Dớt dèo nói chi mồng tơi

Lết đết bận người, người chém người vơ

Mấy cành đan quế rậm rà

Mộc tô đeo xạ nức đà mùi hương

Khóm lăng khóm huệ nên hàng

Cúc hoa nấu hoàng lễ khắp ngoài sân

Màn trướng tán lục tần vần

Huyết dụ áo lía để chân đứng bầy

Bông lơi ngan ngát thơm cay

Hương xông khóm sói nức đầy nhà tiên

Giậu hoa ngó vào thống sen

Bông bụt choi chói tóc tiên rà rà

Nửa ngày giờ ngọ nở ra

Thúc hoàng nghi ngút trước nhà ngọc treo

Thông xanh thấy gió mừng reo

Trúc già văn vẻ vẩy đeo đồi mồi

Mừng thay thung tốt huyên tươi

Cây kinh cây đệ ấy đôi bạn lành

Nàng Diêu ả Nguỵ khoe thanh

Mẫu đơn học thói tâm tình chuyển di

Hải đường thức mấy tỉnh say

Miệng cười hớn hở xem tầy Thái Chân

Tử vi là đấng thanh tân

Thược dược quen thói chiều gần chốn nao

Tầm xuân cậy có thanh tao

Biết người ướm hỏi càng chào mình sơ

Thiên lý thơm nghìn dặm dư

Thấy ai xin xú luyện đưa hoạ trường

Bồ câu nhị ngọc đậm hương

Bươm bướm pha vàng trên đất con ong

Hương yến bẻ thẳng làm cong

Quýt chanh bay chớ đèo bòng làm chi

Lần mặt cam sành ra gì

Dấp chua bưởi ngọt cũng thì đầy hai

Hồng ganh thị cậy có tai

Trái cay nói vậy nào có cay đâu

Dừa già đắp gốc sống lâu

Bàng xin đến đầu lụ khụ làm tôi

Trái móc có dùm có đôi

Thiên tuế nghìn đời dâng tiến cho vua

Bồ đề mến bụt ở chùa

Ngộ quân ta đã gặp vua duyên lành

Chát đặc thời trái sung xanh

Chất chứa từng vại lấy dành làm cao

Trái chôm ấy cơn cớ nào

Ngậm miệng tim hỉm chẳng chào mới ghê

Muốn ăn trái bật trái lê

Hoạ nhà con cái chợ quê theo tìm

Mới hay bèo nổi mận chìm

Kìa ai mát nước đi tìm trái trôi

Cây gạo nở cắc làm đôi

Nắm cơm đem lại trúc xôi mấy mầu

Trái quýt đỏ mặt ngầu ngầu

Đầy mâm mã não quanh thau mặt hồng

Quyến chim thời cây đa lông

Lá lộc trái hồng cây cả bóng sa

Lão ông hảo cái con bà

Ỏng eo chú khế nay đà quá chua

Trái gáo bạn cùng thầy tu

Cây meo cửa chùa thể đã chua thay

Trái vải đầu hạng mọi cây

Ai có con mắt xem hay nhãn lồng

Tầm gửi ai là kẻ trồng

Bọ ngựa chạy lồng trên khóm mía voi

Hội thương còn chút trái roi

Trái dành tích để đầy lu hãy còn

Đắng ai ăn được bồ hòn

Chẳng hay óc nó có ngon có bùi

Trái trám chua chua bùi bùi

Ăn quen phải mùi liền chùi chẳng đi

Chớ ăn trái duối làm chi

Rác nhà phải quét chẳng khi nào đừng

Theo tìm trái vả vào rừng

Chát xanh chín ngọt ai từng ai hay

Sự này mới càng là hay

Trái ớt trái xẻn cay tầy hồ tiêu

Trái táo năng nẳng tầy đều

Rêu cao phải trèo đỏ mặt tía tai

Trái mèo thủn thỉn đã đầy

Thủng thẳng dái khỉ thôi thay vú bò

Trái găng trộn lẫn như vò

Dung dúc luẩn quẩn cũng trò canh châu

Trái chay lòng đỏ ngầu ngầu

Trái dum dốc ngược trơ đầu làm trôn

Dâu da thị dứa càng ngon

Phô loài vật ấy dư muôn bề ngoài

Đèn dầu sang đốt hôm mai

Trái trẩu trái sở trái lai trái dầu

Vàng tâm lâm đống xoan đâu

Miếu đường giồng cả chưng sau được dùng

Bông lau lông vịt lấy bông

Làm chăn làm đệm mùa đông ngự hàn

Trâu bò gà lợn dê ngan

Đầy lũ đầy đàn thả khắp mọi nơi

Ngày nhiều vật lạ của tươi

Che chở nghìn đời dân ấm dân no

Chữ rằng: Thân tại giang hồ

Tâm tồn ngoại khuyết, mặc vua đâu đành

Há rằng tỉa tót thuyết vần

Vật cách tri trí thánh nhân ở đầu

Thanh nhàn vui mặc quản bao

Chè thang thuốc dưỡng sống lâu đến già

Luyện lê là thêm tuổi già

Tóc bạc bằng hoa chẳng qua lâm tuyền

Ai hỏi tiên rằng ấy tiên.

Bài thơ còn có tên khác là Lâm tuyền vãn. Đây là bài thơ nôm lục bát dài và xuất hiện khá sớm. Trừ khoảng 16 câu đầu, tác giả mô tả các cây trồng, cách thức sản xuất, nuôi gia cầm, gia súc,... của nhà nông thời ấy.

Phùng Khắc Khoan