Phần 4, đoạn 1
Kiều Loan
... Khuya rồi tiếng hát ai nghe đó? Cười hộ người điên cuộc đổi thay
Ngay đêm hôm ấy, trong một căn hầm nhà ngục.
Tường đá nặng nề như đè chặt lấy người.
Một cửa giữa, có bậc đá lên mặt đất.
Một cửa bên thông sang hầm bên cạnh.
Trong hầm, một chiếc chõng tre, chỗ nằm của
Người Què. Một bình nước. Đầu chõng: một ngọn nến.
Khi mở màn, văng vẳng tiếng chiêng trống
Từ một bãi pháp trường đang xử trảm tội nhân,
Người Què đang nằm bỗng chống tay ngồi dậy nghe ngóng.
Tiếng chiêng trống mỗi lúc một rõ. Lúc đó vào đầu giờ Tuất.
Người què:
Lại chém người! Chúa Nguyễn lại chém người!
(Một lát)
Khi gà lên chuồng,
Lũ oan hồn rền rĩ khắp non sông
Còn nói chi người giả dại, giả ngông
Lấy men rượu mở tấm lòng khí tiết
Còn nói chi người đề thơ lá biếc
Gửi tin về Chúa cũ sóng đưa veo
Còn nói chi người luyện võ lưng đèo
Đem tuổi trẻ gửi bánh xe vong quốc
Chết là hết! khi bàn cờ tàn cuộc
Thì mặc chàng tiểu tốt tạo thời cơ
Ai khôn ngoan nên vào ngục đợi chờ
Sự thắng bại mặc giời cao xếp đặt.
Tiếng Kiều Loan (bên cạnh hát véo von):
Sống chật đất, chết thêm dầy đất
Thà tan theo trăng rõi chân mây
Tìm hơi thở cũ mà say
Hát trên nội cỏ với bầy ma thiêng.
Người què (cười):
Giọng hát những người điên
Nghe ra nhiều lý thú
Bây giờ chưa muốn ngủ
Thì mời bạn sang chơi
Gây lấy một cuộc cười
Cho nhà tù đỡ rét
(Chợt buồn rầu, se sẽ ngâm)
Ba năm chẳng biết giăng tròn khuyết
Đêm nay giăng xế đến đâu rồi?
Mắt ta nhìn mãi tường rêu đá
Cũng hoá thành giăng lạnh lẽo soi
Ta mất đêm rằm quê vợ cũ
Mất ngày rồng rắn tuổi lên mười
Vợ ta trách mãi người trong ngục
Quên bẵng tình giăng muôn dặm khơi
Ví ta mượn cánh con chim nhạn
Sẽ vút trời xanh thăm thẳm sâu
Mỏ ngậm giăng về thăm vợ cũ
Nhìn xem ngực yếm có phai mầu!