.. Cũng muốn theo gương người hoá đá

Nhưng chồng tôi có cũng bằng không!

Sáng hôm sau, trong Hình bộ đường của triều đình Gia Long - Hình Thị lang ngồi trên sập sơn son đang xem tập hồ sơ. Hình Tham tri ngồi trên chiếc đôn gấm bên cạnh. Thư lại chắp tay đứng trước mặt Thị lang đợi lệnh.

Thị lang (bảo Thư lại):

Thầy thảo lại bản hồ sơ đêm trước

Rồi sẽ dâng lên chúa thượng ngự phê

(Thư lại cầm giấy đến ngồi ở một án thư trong góc,

hí hoáy biên chép. Thị lang quay sang Tham tri).

Có hai người không biết ở đâu về

Một ông già và một cô gái đẹp.

Tham tri (mỉm cười):

Một cô gái?

Thị lang (nghiêm trang):

Mắt lạnh ngời như thép

Dáng não nùng ghê rợn như hồ tinh

Cùng ông già về do thám kinh thành.

Tham tri (chau mày):

Có lẽ nào?...

Thị lang:

Lính phòng thành bắt được

Đã ba hôm. Ồ, lão già ngỗ ngược

Thốt những câu sàm báng đến nhà vua

Ả hồng nhan thì giả cách điên rồ

Nhớ chồng xưa mà tiếc phường Tây nguỵ!

Tham tri:

Bọn người điên, chắc đâu là hữu ý

Thưa đại nhân, ngài đã xét tỏ tường?

Thị Lang:

Bị cực hình tra khảo mấy đêm trường

Họ chỉ cười và lúc mê lúc tỉnh

Việc hệ trọng, ngài cùng tôi quyết định

Nội hôm nay cần biết rõ căn nguyên.

Tham tri:

Thưa đại nhân, còn quê quán, họ tên?

Thị lang:

Họ không nói, chỉ xin chờ cái chết!

Tham tri:

Theo thiển ý, họ là người khí tiết

Buổi giao thời khép chặt tấm lòng son

Đi khắp nơi thương gỗ đá hao mòn

Trong tiếng hát cười rơi hàng lệ thảm.

Thị lang (lắc đầu):

Đó là giặc về kinh thành do thám

Xem tình hình quân sự của bên ta

Tôi nghe đồn nghìn gái đẹp như hoa

Đi rải rác khắp nơi cầu dũng sĩ

Họ chờ dịp bên ta không phòng bị

Sẽ kéo về cướp lại đất Quy Nhơn

Tham Tri:

Các vị đại nhân thường yếu đuối dễ hoang mang

Nên nhìn đâu cũng thấy toàn kẻ địch

Đã do thám ai dễ dàng lộ ra tung tích?

Đến chỗ nào, dân chúng chẳng ai hay

Qua kinh thành êm ái như tơ bay

Nơi đông người mà bóng hình lẩn khuất

Ngài không xem những lão già hành khất

áo xác xơ, mặt mũi nhọ như niêu

Có thể là người còn giúp việc Tây triều

Chứ ông già và cô nàng xinh đẹp

Nhởn nhơ chơi trên đường về cõi chết

Chỉ làm vui cho bọn trẻ kinh thành.

Thị lang:

Nhưng dù sao, ta cũng phải giữ mình

Vì bọn ấy làm say lòng dân chúng

Bằng những thi ca ngọt ngào tán tụng

Cái vinh quang mù mịt của người xưa

Lúc quốc dân rời rã sống bơ vơ

Lòng hoang mang bâng khuâng vì loạn lạc

Còn thấp thỏm sợ gia đình tan tác

Với Quang Trung còn nhớ mãi ân sâu

Còn bồi hồi lo hạnh phúc ngày sau

Thì bọn ấy có muôn vàn sức mạnh

Họ như những thiên thần gieo số mệnh

Lừa phỉnh dân, hứa hẹn cuộc thanh bình

Một tiếng cười bằng mấy vạn hùng binh

Một giọt lệ xoáy thành cơn gió lốc

Họ biến hoá trần gian bằng lưỡi độc

Để dân hèn ngu dại rủ rê nhau

Đặt lòng tin khờ khạo đến mai sau

Cũng hò hét, cùng mài gươm luyện võ

Ai cũng tưởng sắp thành ra Thang, Vũ

Lòng kiêu căng, nhắm mắt kéo nhau đi

Thì bao giờ? bao giờ cho hết loạn ly?

Tham tri:

Thưa đại nhân, ngài lo xa thái quá?

Giặc nào còn?

Thị lang (trợn mắt):

Ồ, quan lớn ngủ mê

Đến bao giờ bên cổ thấy gươm kề

Ngài mới biết giặc còn hay đã hết!

Tham tri:

Thế nghĩa là... hai người kia... phải chết?

Thị lang:

Phải giết đi cho tiệt giống sài lang

Máu chảy nhiều mới giữ vững giang san

Đức chúa thượng từ lên ngôi cửu ngũ

Đã hạ chỉ cho các nơi phòng giữ

Dù tình nghi, dù vô tội cũng phanh thây

Nền an vui của xã tắc từ đây

chỉ có thể dựng nên bằng thủ cấp!

(Thư lại thảo xong hồ sơ, đệ lên)

Tham tri (bảo Thư lại):

Thầy cầm trát dẫn lính vào ngục thất

Đưa tội nhân lên xét hỏi tỏ tường

Dù ông già và cô gái điên cuồng

Có nói nhảm, cũng chớ nên hành hạ.

(Thư lại cầm trát dẫn lính đi)

Kiều Loan Mục Lục