(Tiếng hát bọn lính):

Bắt người trói cả một dây

Ngày mai vùi lấp mười thây một mồ

Vợ con đói rách hãy chờ

Lĩnh tiền vua thưởng đong bồ gạo ngon.

Những đoàn tù đi hết, một lát có tiếng xôn xao:

“A! Điên!.. điên!” Kiều Loan từ mé trái chạy ra,

xiêm áo xốc xếch, dính nhiều sợi cỏ,

nhiều cánh hoa, nhiều bùn đất. Theo sau nàng,

một đứa trẻ chạy đùa với dải áo bay lất phất.

Kiều Loan quay lại đuổi bắt đứa trẻ.

Nàng túm được nó, cười khanh khách.

Hôm nay mới gặp Tần Thuỷ Hoàng

Bạo chúa như ông sướng hay khổ?

Trời sang thu lá đã vàng

Ông khóc hay cười trong nấm mộ?

Đứa trẻ (sợ hãi cố gỡ ra):

Em không quen biết những người điên

Chị buông ra, em còn về cuối phố.

Kiều Loan:

Tôi đứng chờ thu xanh biếc ngõ

Trăng khuya cúi mặt nhớ phương trời

Còn ông ôm mặt nhớ Tần phi

Ông vỗ gươm vàng đè lên gió

Hát rằng: “Trường thành ta đạp đổ

Rượu ngập Hàm Dương, mắt dị kỳ

Cười rụng đầu người, thuyền xuôi máu đỏ

Bỗng nghiêng mình trắng nõn áo cung phi.

(Nàng bắt chước người chở đò)

Thuyền ơi! Ta chở giăng đi

Mênh mông biển gió thấy gì nữa đâu

Thuyền ơi! Ta ghé bến sầu

Khóc không nước mắt hoen mầu thời gian

Thuyền ôi! Tóc chảy đêm vàng

Giai nhân sóng soải hai hàng chiêm bao

(Rồi khóc nức nở)

Chồng tôi phóng ngựa phương nào

Mà đây vó sắt dẫm vào tuổi thơ

Từ lúc này, bọn trẻ con thập thò sau quán

sau cây nhìn Kiều Loan không dám lại gần,

đôi lúc lại gọi léo nhéo “Cô điên ơi! Áo cô điên đẹp quá!

Hoặc “Lính nhà vua sắp bắt cô điên”.

Người qua đường:

Cô đi đâu mà điên dại ngẩn ngơ. Cô nhớ ai? Kìa sao cô lại khóc?

Kiều loan:

Tôi nhớ chàng, đôi mắt trong như ngọc

Đã chìm sâu bùn lạnh đất kinh đô

Độ ấy mùa xuân ghen mái tóc

Chồng tôi say đổ nắng trai tơ

Mái gianh nghiêng rót tình phong nhuỵ

Hoa khép hương vàng, gọi chẳng thưa

Luyện kiếm vườn mai, chim khúc khích

Cười đôi lứa trẻ quá làm thơ

Vội vàng dăng áo che nhan sắc

Nét bướm vàng tươi nắng toả mờ.

Người qua đường (thở dài):

Thời buổi này, những người tươi trẻ nhất

lại thành điên...

Kiều Loan:

Tôi điên tự ngày xưa

Nhưng má phấn đã dám so xoan héo

Thời loạn ly, ai đẹp mãi bao giờ

Vó câu vẳng động trong mơ

Tỉnh ra đã nát mình tơ nõn nà

Đố ai rỡ được mái nhà

Cho đàn chim sẻ bớt tha buồn về.

Một đứa trẻ (vỗ tay):

Thật là hay! Cô hát lại cháu nghe

Rồi cháu đưa vào kia mà ngủ trọ

Kẻo nữa tối, vua cấm đèn cấm lửa

Cấm dân gian đi lại ở kinh thành.

Kiều loan (cười):

Vua cấm đèn thì chị thức thâu canh

Đôi mắt sáng soi tìm trong sáu viện

Linh hồn chị sẽ bay vào bệ kiến

Nở thành hoa trắng muốt giữa sân rồng

Thương bà công chúa nằm không

Đợi một tấm chồng đập nát lầu son

Dựng hai gò má cô đơn

Thành hai trái núi mưa hờn năm canh

Người qua đường:

Vua có lệnh bắt những người hát nhảm

Đầu sẽ bêu sương gió nếp hoàng thành.

Kiều Loan (ngơ ngác):

Vua ở đâu? - Tôi chỉ ngủ một mình

Nằm mê thấy vua nhà ai bỏ vợ

Cưới ngay được một bông hoa bé nhỏ

Một đêm trăng hoa đẹp nở người tiên

Vội vàng hoàng đế phát điên

Xé tan người ngọc, cười nghiêng bệ rồng.

Người qua đường:

Bao nhiêu người đã vào nằm ngục tối

Cô im đi, lính phòng thành sắp tới.

Kiều loan (lườm, bĩu môi):

“Cô im đi”! Này khúc hát quê hương

Tôi hát lên đâu phải để buồn thương

Nhưng chính thực để chồng tôi đỡ khổ.

(Tôi hát rằng)

Những đêm trời đất quay cuồng gió

Ta trút y thường, cởi giấc mê

Trèo tít ngọn cau van với gió

Xin đưa thân gái đến Hà Khê

Nơi ấy chia tay chồng bỏ vợ

Hàng cau ngóng mãi bóng ai về

Có con mèo trắng ôm thân mốc

Thảm thiết gào giăng xé gió khuya.

Người qua đường:

Cuối phương tây, hoàng hôn càng tê tái

Tôi càng nghe càng ghê lạnh tình thương

Đất vua chúa, buồn vui không được nói

Cô về đi, đừng cười khóc bên đường.

Kiều Loan:

Hỡi con dế đêm trường năn nỉ

Người yêu ta ngủ kỹ nơi đâu

Về đây lượm mãi tiếng sầu

Sao ngươi nín lặng bên lầu rêu phong?

(Đổi giọng)

Mất chồng đố lại lấy chồng

Ông vua chưa vợ áo rồng rộng thênh.

Một đứa trẻ (đến gần Kiều Loan, níu áo):

Cô điên ơi, cho cháu một bông hoa

Và cho cháu cả cái vòng gỗ quý.

Kiều Loan (vui vẻ tháo vòng tay trao đứa trẻ):

Chị không tiếc - Nhưng này em trông chị

có đẹp không?

Đứa trẻ:

Chị đẹp như bà tiên

Đẹp thế này, ai xui chị thành điên?

Kiều Loan (cười):

À, chị điên! Từ khi trời bỏ đất

Đây, cho em chiếc vòng này quý nhất

Gỗ hạnh hương hồng nhạt nổi mây đen

Vòng này là vật đính duyên

Mười năm thắt chặt ưu phiền trên tay.

(Chiều ngả dần. Những người qua đường bỏ về)

Đứa trẻ:

Trời đã chiều mà chị vẫn đứng đây

Chị về đâu?

Kiều Loan:

Chị sẽ nằm trên cỏ

Ngủ một giấc đến ngày mai sáng tỏ

Thì chị đi lên núi lại lên rừng

Chị buồn chị hát vang lừng

Cỏ cây sa lệ núi rừng ngẩn ngơ...

(Bọn trẻ bỏ đi nốt)

Kiều Loan Mục Lục